Wątroba to jeden z najważniejszych narządów w naszym organizmie – pracuje bez wytchnienia, oczyszczając ciało z toksyn, produkując białka, magazynując składniki odżywcze i regulując wiele procesów metabolicznych. Mimo swojej kluczowej roli, pozostaje jednak niedoceniana – często nie dbamy o nią należycie, a symptomy jej chorób pojawiają się dopiero w zaawansowanych stadiach. Jak podkreślają eksperci, rocznie z powodu chorób wątroby – w tym marskości i raka wątrobowokomórkowego – umiera w Polsce około 15 tysięcy osób.

Cicha degeneracja – choroby wątroby długo rozwijają się bezobjawowo

Prof. Robert Flisiak, wybitny specjalista chorób zakaźnych i hepatologii, porównuje wątrobę do centrum logistycznego wielkiego miasta – kiedy przestaje działać, cały organizm staje się sparaliżowany. Wątroba odpowiada m.in. za oczyszczanie organizmu z toksyn, produkcję białek (takich jak albuminy i czynniki krzepnięcia), regulację gospodarki tłuszczowej i węglowodanowej, a także za metabolizm leków. Niestety, nie boli i nie daje wczesnych sygnałów alarmowych. Choroby wątroby przez długi czas rozwijają się bezobjawowo, a symptomy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium, często już przy marskości lub nowotworze.

Zakażenie HCV – zabójca, który atakuje po cichu

Jednym z głównych czynników prowadzących do poważnych schorzeń wątroby jest wirus HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C). Szacuje się, że w Polsce zakażonych jest nawet 150 tysięcy osób, ale zdiagnozowano jedynie kilka procent z nich. Zakażenie może występować przez lata bezobjawowo, a jeśli już występują symptomy, są one bardzo niespecyficzne – np. chroniczne zmęczenie, senność czy problemy z koncentracją. Skutkiem przewlekłego zakażenia może być marskość wątroby lub rak wątrobowokomórkowy.

Prof. Jerzy Jaroszewicz przypomina, że wirus HCV odpowiada nawet za 60% przypadków raka wątroby w Polsce. Ten nowotwór rozwija się błyskawicznie – aż 90% chorych umiera w ciągu roku od rozpoznania.

Wpływ trybu życia kobiet na ich zdrowie 

Nowoczesne leczenie daje nadzieję – ale trzeba się najpierw przebadać

Od 10 lat w Polsce dostępne są skuteczne i bezpieczne terapie przeciwwirusowe, które umożliwiają wyleczenie aż 99% zakażonych HCV – w zaledwie 8 do 12 tygodni leczenia. Problemem pozostaje jednak niska wykrywalność infekcji. Wielu pacjentów nie wie, że powinno się badać, a lekarze POZ zlecają testy zbyt rzadko – rocznie wykonuje się ich jedynie ok. 80 tysięcy, podczas gdy eksperci zalecają co najmniej 3 miliony testów rocznie, by zrealizować cel WHO: eliminację HCV do 2030 roku.

Koszt podstawowego testu w kierunku HCV to zaledwie 30 zł – a jego wykonanie może uratować życie.

Nowy program „Moje Zdrowie” – szansa na zmianę świadomości

Światełkiem w tunelu może być nowy program profilaktyczny „Moje Zdrowie”, skierowany do osób powyżej 20. roku życia. Obejmuje m.in. badania enzymów wątrobowych i testy w kierunku HCV. To ważny krok w stronę zwiększenia wykrywalności chorób wątroby – choć nie zastąpi szeroko zakrojonych badań przesiewowych, daje realną szansę na identyfikację osób zakażonych, zanim rozwiną się poważne powikłania.

Dlaczego nie dbamy o wątrobę? Brakuje mody na zdrową wątrobę

Eksperci zgodnie przyznają: mamy modę na zdrowe serce, badania onkologiczne i dietę antycholesterolową, ale nie na zdrową wątrobę. Tymczasem to właśnie ten narząd odpowiada za kluczowe procesy życiowe. Zaniedbanie może mieć tragiczne skutki – zwłaszcza, że czynniki ryzyka zakażenia HCV to nie tylko przyjmowanie narkotyków, ale także powszednie zabiegi takie jak pobieranie krwi, leczenie stomatologiczne, tatuaże czy wizyty u kosmetyczki.

– Każda osoba, która kiedykolwiek miała kontakt z procedurami naruszającymi ciągłość skóry, powinna się przebadać – apeluje prof. Małgorzata Pawłowska.

Jak chronić swoją wątrobę? Proste zasady profilaktyki

Oprócz badań profilaktycznych, warto pamiętać o codziennych nawykach, które sprzyjają zdrowiu wątroby. Należą do nich:

• Unikanie alkoholu i papierosów – każda dawka alkoholu ma potencjał toksyczny dla wątroby, a palenie przyspiesza jej uszkodzenia.
• Zdrowa dieta – bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, zdrowe tłuszcze roślinne, omega-3 i omega-6.
• Aktywność fizyczna – regularny ruch wspomaga metabolizm i sprzyja zdrowiu metabolicznemu.
• Pij kawę! – coraz więcej badań wskazuje, że regularne picie kawy może chronić wątrobę przed zwłóknieniem i nowotworami.

Wątroba nie boli, ale może zabić – cicho, bez ostrzeżenia. Dlatego konieczne jest podnoszenie świadomości społeczeństwa, edukowanie na temat czynników ryzyka, a przede wszystkim promowanie badań profilaktycznych, takich jak testy na HCV. Każda wykryta i wyleczona infekcja to uratowane życie.