Leki inkretynowe – jakie mają działanie? – Zdrowie Polek

Leki inkretynowe – jakie mają działanie?

Julia Jaworska 2024-04-15

Leki inkretynowe – jakie mają działanie?

Leki inkretynowe, znane również jako inhibitor DPP-4 (dipeptydylopeptydaza 4) i analogi glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Są stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2. Leki inkretynowe regulują poziom glukozy we krwi poprzez zwiększenie wydzielania insuliny i hamowanie uwalniania glukagonu.

Głównym działaniem leków inkretynowych jest stymulacja wydzielania insuliny. Inkretyny zwiększają uwalnianie insuliny z komórek beta trzustki w odpowiedzi na spożycie posiłku. To pomaga w obniżeniu poziomu glukozy we krwi po posiłku.

Leki inkretynowe działają również hamująco na wydzielanie glukagonu. Inkretyny hamują uwalnianie glukagonu z komórek alfa trzustki, co zmniejsza produkcję glukozy przez wątrobę.

Leki inkretynowe mają jeszcze dodatkowe ważne działanie. Po pierwsze spowolniają opróżnianie żołądka oraz poposiłkowego wydzielania soku żołądkowego. Inkretyny opóźniają opróżnianie treści żołądkowej, co prowadzi do zmniejszonego wzrostu poziomu glukozy we krwi po posiłku. A także zmniejszają apetyt. Niektóre leki inkretynowe, zwłaszcza analogi GLP-1, mogą powodować zmniejszenie uczucia głodu, co może prowadzić do utraty wagi u niektórych pacjentów.

Działanie tych leków zmierza do poprawy kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprzez kontrolowanie poziomu glukozy we krwi po posiłkach oraz przez większą część dnia.

Efekt działania leków inkretynowych jest glukozozależny – nie wywierają one wpływu na organizm w sytuacji zbyt niskiego stężenia glukozy, tak więc ich stosowanie nie wiąże się z ryzykiem wystąpienia hipoglikemii (niedocukrzenia).

Co to są leki inkretynowe?

Leki inkretynowe jak już wspomnieliśmy to grupa leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2. Działają one poprzez regulowanie poziomu glukozy we krwi poprzez wpływ na działanie hormonów inkretynowych. Leki te zwiększają stężenie hormonów inkretynowych, takich jak GLP-1 (glukagonopodobny peptyd-1), co prowadzi do poprawy wydzielania insuliny i hamowania wydzielania glukagonu przez trzustkę.

W tej grupie leków można wyróżnić dwa rodzaje/dwie podgrupy:

Analogi GLP-1 (Glukagonopodobny peptyd-1): Są to leki, które naśladują działanie naturalnego hormonu GLP-1 – po związaniu z receptorem dla glukagonopodobnego peptydu 1 naśladują jego fizjologiczne działanie. Działają one poprzez stymulację receptorów GLP-1 w trzustce, co zwiększa wydzielanie insuliny i hamuje uwalnianie glukagonu. Przykłady leków inkretynowych z tej grupy to: exenatyd, liraglutyd (jako jedyny z tej grupy jest zarejestrowany w Polsce do leczenia otyłości), semaglutyd i dulaglutyd.
Leki z grupy agonistów receptora GLP-1 są podawane w formie wstrzyknięć podskórnych raz w tygodniu.

Inhibitory DPP-4 (Dipeptydylopeptydaza 4, określane jako gliptyny): Są to leki, które hamują enzym DPP-4, który rozkłada hormony inkretynowe, takie jak GLP-1 – hamowanie prowadzi do wzrostu stężenia i wydłużenia działania endogennego glukozozależnego peptydu 1 (GLP-1). Poprzez zahamowanie tego enzymu, poziom endogennych inkretyn jest wydłużony, co prowadzi do poprawy kontroli glikemii. Przykłady inhibitorów DPP-4 to: sitagliptyna, wildagliptyna, linagliptyna i saksagliptyna.
Gliptyny dostępne są zarówno w postaci preparatów pojedynczych, jak i złożonych z metforminą lub flozyną. Leki te są podawane doustnie.

Leki inkretynowe są stosowane jako monoterapia lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, w zależności od potrzeb i sytuacji klinicznej pacjenta. Są one skutecznym narzędziem w leczeniu cukrzycy typu 2, szczególnie u osób, które mają trudności w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi za pomocą innych metod leczenia.

Jak działają flozyny?

Flozyny, czyli leki przeciwcukrzycowe, znane również jako inhibitor SGLT-2 – inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (transporter glukozy zależny od sodu-glukozy 2), są grupą leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2. Działają one poprzez hamowanie działania transporterów SGLT-2 w nerkach, co prowadzi do zmniejszenia wchłaniania glukozy zwrotnej z moczu do krwi, a zamiast tego powoduje wydalanie glukozy z moczem. Oto główne sposoby działania flozyn:

Zmniejszenie wchłaniania glukozy: Flozyny hamują działanie transporterów SGLT-2 w kanalikach nerkowych, co uniemożliwia z powrotem wchłanianie glukozy do krwi. Zamiast tego, glukoza jest wydalana z moczem, co powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi.

Spadek poziomu glukozy we krwi: Poprzez zwiększone wydalanie glukozy z moczem, flozyny pomagają obniżyć poziom glukozy we krwi, co przyczynia się do poprawy kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Redukcja masy ciała: Niektóre badania sugerują, że flozyny mogą prowadzić do łagodnej utraty masy ciała u pacjentów z cukrzycą typu 2, co może być korzystne dla kontroli cukrzycy oraz ogólnego stanu zdrowia.

Korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy: Istnieją dowody sugerujące, że flozyny mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 2, takich jak zawał serca czy udar mózgu.

Flozyny są zazwyczaj stosowane jako dodatek do diety i ćwiczeń fizycznych w leczeniu cukrzycy typu 2, czasem w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Jednak jak każdy lek, mogą one wywoływać skutki uboczne i wymagają monitorowania przez lekarza.

Leki z grupy flozyn dostępne w Polsce to: empagliflozyna, kanagliflozyna, dapagliflozyna, ertugliflozyna.

Warto jednak pamiętać, że skuteczność i bezpieczeństwo stosowania flozyn mogą się różnić w zależności od indywidualnych czynników pacjenta, takich jak stan zdrowia, współistniejące choroby oraz inne stosowane leki. Przed zastosowaniem flozyn lub jakiegokolwiek innego leku należy skonsultować się z lekarzem, aby omówić korzyści i ryzyko związane z terapią.

Czy leki inkretynowe są refundowane w Polsce?

W Polsce leki inkretynowe są refundowane w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej dla pacjentów z cukrzycą typu 2. Jednakże, refundacja może być uzależniona od spełnienia określonych kryteriów i procedur, takich jak:

Diagnoza cukrzycy typu 2: Leki inkretynowe są refundowane tylko dla pacjentów zdiagnozowanych z cukrzycą typu 2 przed włączeniem insuliny, leczonych co najmniej dwoma doustnymi lekami hipoglikemizującymi od co najmniej 6 miesięcy z HbA1c ≥8%, z otyłością definiowaną jako BMI ≥35 kg/m2 oraz bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym.

Kwalifikacja kliniczna: W niektórych przypadkach, aby otrzymać refundację, pacjent musi spełnić określone kryteria kliniczne, takie jak poziom HbA1c lub inne wskaźniki zdrowotne.

Wymagana dokumentacja: Lekarz prowadzący może być zobowiązany do wypełnienia określonych dokumentów lub formularzy w celu uzyskania refundacji leków inkretynowych dla swoich pacjentów.

Leki będące inhibitorami dipeptydylopeptydazy 4 (gliptyny) nie są refundowane.

Warto zasięgnąć informacji u lekarza prowadzącego lub w lokalnych placówkach opieki zdrowotnej w celu uzyskania konkretnych informacji na temat refundacji leków inkretynowych w Polsce.

Jeszcze niedawno leczenie cukrzycy typu 2 ograniczało się do zażywania metforminy oraz pochodnych sulfonylomocznika. Wprowadzone nowe grupy leków – leki inkretynowe oraz flozyny – są nadzieją dla tysięcy pacjentów na opanowanie choroby.

^{Źródło:
“Interna Szczeklika 2020” A. Szczeklik, P. Gajewski, wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wydanie 11
https://diabetologia.mp.pl/leki/leki_w_diabetologii/65332,analogi-glp-1-u-chorych-na-cukrzyce-typu-2-przeglad-systematyczny
https://www.kardiologia-i-diabetologia.pl/artykul/inhibitory-kotransportera-glukozowo-sodowego-2-sglt2-najnowsze-doniesieni
https://www.kardiologia-i-diabetologia.pl/artykul/analogi-glp-1-w-leczeniu-otylosci
https://indeks.mp.pl/leki/desc.php?id=18518}